Το θρίλερ, ως κινηματογραφικό είδος, εξελίχθηκε μαζί με τους φόβους, τις εμμονές και την ψυχολογία των κοινωνιών που το παρακολουθούσαν. Από τις σκιές του Άλφρεντ Χίτσκοκ μέχρι τις ψυχρές ψηφιακές υφές του Ντέιβιντ Φίντσερ, το είδος απέκτησε νέα πρόσωπα, θεματικές και ρυθμούς — χωρίς όμως ποτέ να χάσει τον πυρήνα του: την αγωνία.
Ο Χίτσκοκ δεν εφηύρε το θρίλερ, αλλά το επαναπροσδιόρισε με τρόπους που άλλαξαν για πάντα το σινεμά. Ήξερε πως ο πραγματικός τρόμος δεν βρίσκεται στο αίμα, αλλά στην αναμονή, στο βλέμμα, στο υπονοούμενο. Από το “Psycho” έως το “Vertigo”, έστησε ήρωες και ηρωίδες παγιδευμένους σε κόσμους που έμοιαζαν γνώριμοι — και γι’ αυτό ήταν τόσο τρομακτικοί. Οι εμμονές, η ταυτότητα, η ενοχή, όλα στροβιλίζονταν σε ένα ψυχολογικό λαβύρινθο που συχνά οδηγούσε στην καταστροφή.
Καθώς οι δεκαετίες περνούσαν, το θρίλερ πήρε πιο κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις. Στη δεκαετία του ’70, σκηνοθέτες όπως ο Άλαν Τζ. Πάκουλα και ο Φρανσις Φορντ Κόπολα ενσωμάτωσαν τις ανησυχίες του Ψυχρού Πολέμου, της κατασκοπείας και του παρακολουθημένου πολίτη. Ταινίες όπως το “The Conversation” και το “All the President’s Men” δεν τρόμαζαν με δολοφόνους, αλλά με θεσμούς — και την αόρατη δύναμη που αυτοί μπορούσαν να ασκήσουν.
Στα ’80s και ’90s, το θρίλερ εντάχθηκε στον mainstream κινηματογράφο, συχνά φλερτάροντας με την αστυνομική περιπέτεια. Όμως ήταν ο Φίντσερ που το ξαναέβαλε στο ψυχολογικό του σπίτι — σκοτεινό, αμφίβολο, υπόγεια βίαιο. Το “Se7en” δεν είναι απλώς μια ιστορία για έναν serial killer· είναι μια ωδή στην ανθρώπινη παρακμή. Το “Zodiac” μετατρέπει τη ματαιότητα της αναζήτησης σε κινηματογραφική πράξη. Και το “Gone Girl” παίζει με τις σύγχρονες αφηγήσεις γύρω από τα media, τις σχέσεις και τη γυναικεία οργή.
Ο Φίντσερ, όπως και ο Χίτσκοκ, ενδιαφέρεται για το μυαλό — όχι για το σοκ. Αλλά εκείνος το κάνει μέσα από ψηφιακή ακρίβεια, σχεδόν εργαστηριακή, αποδομώντας τον ρομαντισμό του παρελθόντος. Το μοντέρνο θρίλερ, στα χέρια του, γίνεται ένα ψυχρό πορτρέτο του 21ου αιώνα: μια εποχή όπου η πληροφορία σκοτώνει πιο γρήγορα από το μαχαίρι.
Ανάμεσα σε αυτούς τους δύο σκηνοθέτες υπάρχει μια αλυσίδα δημιουργών που διαμόρφωσαν το είδος με τις δικές τους πινελιές — από τον Μπράιαν Ντε Πάλμα με τις ερωτικές εμμονές και την Χιτσκοκική του μανία, μέχρι τον Μίκαελ Χάνεκε που ανέλυσε το ίδιο το κοινό και την ανάγκη του για βία. Όμως η διαδρομή από τον Χίτσκοκ στον Φίντσερ συνοψίζει κάτι πιο ουσιαστικό: την απόσταση ανάμεσα στον φόβο του άγνωστου και στον τρόμο του υπερβολικά γνωστού. Σήμερα, το τέρας δεν είναι πίσω από την πόρτα — είναι μέσα στην οθόνη, στον αλγόριθμο, στη σχέση, στην αντανάκλαση.
Το θρίλερ, σε κάθε εποχή, λειτουργεί σαν καθρέφτης του συλλογικού άγχους. Και είτε μιλάμε για ένα ύποπτο δωμάτιο στο Bates Motel είτε για ένα παγωμένο desktop γεμάτο μυστικά, αυτό το είδος δεν παύει να μας κάνει να ιδρώνουμε — όχι επειδή δεν ξέρουμε τι θα συμβεί, αλλά επειδή ξέρουμε πως ίσως ήδη έχει συμβεί.
Διαβάστε επίσης: Μερικές από τις πιο επικίνδυνες φυλακές στον πλανήτη
