Το πένθος είναι μια εσωτερική διαδρομή που κανείς δεν θέλει να ξεκινήσει, αλλά όλοι κάποια στιγμή καλούμαστε να τη βαδίσουμε. Μπορεί να αφορά τον θάνατο ενός αγαπημένου, μια σχέση που τελείωσε, την απώλεια μιας βεβαιότητας, ακόμη και το τέλος μιας φάσης της ζωής μας. Κι ενώ συχνά μιλάμε για “στάδια” του πένθους, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη: δεν υπάρχει γραμμική πορεία, αλλά ένα πήγαινε-έλα ανάμεσα σε συναισθήματα.
Η ψυχίατρος και συγγραφέας Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος, γνωστή για το πρωτοποριακό της βιβλίο “Σχετικά με τον θάνατο και την πεθαίνοντας” (On Death and Dying) του 1969, μίλησε πρώτη για πέντε στάδια: άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη και αποδοχή. Δεν τα περνούν όλοι με την ίδια σειρά, ούτε με την ίδια ένταση. Μερικοί μένουν κολλημένοι σε ένα στάδιο, άλλοι ταλαντεύονται ανάμεσα σε δύο ή τρία, ενώ κάποιοι τα βιώνουν πιο αθόρυβα.
Στην πραγματικότητα, το πένθος δεν είναι διαγωνισμός αντοχής ούτε διαδρομή με συγκεκριμένο τέρμα. Είναι περισσότερο ένας χάρτης με μονοπάτια που συχνά σε φέρνουν πίσω στο ίδιο σημείο. Μια μυρωδιά, μια φωτογραφία, ένα τραγούδι μπορεί να ξανανοίξει πληγές που νόμιζες πως είχαν κλείσει.
Πολλοί ρωτούν: “Θα ηρεμήσω ποτέ;” Η αλήθεια είναι ότι η απώλεια δεν σβήνει, απλώς αλλάζει σχήμα. Στην αρχή σε κατακλύζει, σε καταπίνει. Με τον χρόνο, συρρικνώνεται· δεν φεύγει, αλλά παύει να καταλαμβάνει όλο τον χώρο μέσα σου. Μαθαίνεις να ζεις παράλληλα με αυτήν.
Η “ηρεμία” έρχεται όχι επειδή ξεχνάς, αλλά επειδή συμφιλιώνεσαι. Δίνεις χώρο στην απουσία χωρίς να την αφήνεις να ορίζει τη ζωή σου. Κουβαλάς το πρόσωπο ή την εμπειρία που έχασες, όχι σαν βαρίδι, αλλά σαν μνήμη που σε συνοδεύει.
Τελικά, δεν ηρεμείς με την έννοια ότι ξυπνάς μια μέρα χωρίς καμία θλίψη. Ηρεμείς όταν καταλαβαίνεις ότι μπορείς να συνεχίσεις να ζεις, να γελάς, να αγαπάς, ενώ ταυτόχρονα κρατάς μέσα σου την απώλεια. Είναι μια άλλη μορφή γαλήνης, ώριμη, που δεν σβήνει τον πόνο, αλλά τον μεταμορφώνει.
Διαβάστε επίσης: Κουβαλώντας το κενό της απώλειας