Υπάρχουν άνθρωποι που γεννιούνται ή μεγαλώνουν με μια έμφυτη διάθεση να προσφέρουν. Να βοηθούν, να κατανοούν, να συγχωρούν. Σε προσωπικό ή επαγγελματικό επίπεδο, αυτή η στάση μπορεί να είναι πολύτιμη – καλλιεργεί εμπιστοσύνη, ενώνει ομάδες, δημιουργεί δεσμούς. Όμως, ταυτόχρονα, ανοίγει τον δρόμο για την εκμετάλλευση.
Η καλοσύνη, όταν δεν συνοδεύεται από όρια, συχνά παρερμηνεύεται ως αδυναμία. Στις προσωπικές σχέσεις, μπορεί να σημαίνει ότι κάποιος θα δέχεται συνεχώς περισσότερες απαιτήσεις, χωρίς ποτέ να ζητά ανταπόδοση. Στον εργασιακό χώρο, μπορεί να οδηγήσει στο να αναλαμβάνει κανείς υπερβολικά καθήκοντα, χωρίς αναγνώριση ή αμοιβή.
Η εκμετάλλευση δεν ξεκινά πάντα με κακή πρόθεση. Μερικές φορές είναι αποτέλεσμα της συνήθειας: “Αυτός είναι πάντα εκεί για μένα, άρα θα συνεχίσει να είναι.” Όμως, όταν αυτή η ανισορροπία παγιωθεί, η φθορά είναι αναπόφευκτη.
Οι μηχανισμοί της εκμετάλλευσης
Συναισθηματική χειραγώγηση: Η ενοχή, η πίεση, ή η επίκληση της “υποχρέωσης”.
Επαγγελματική υπερφόρτωση: Ο “πρόθυμος” υπάλληλος που πάντα αναλαμβάνει, γιατί κανείς άλλος δεν θέλει.
Σιωπηλή ανοχή: Όταν το “όχι” δεν λέγεται ποτέ, δημιουργείται η ψευδαίσθηση ότι όλα είναι αποδεκτά.
Η ανάγκη για όρια
Το να είσαι καλός δεν σημαίνει να είσαι διαθέσιμος χωρίς τέλος. Η καλοσύνη έχει αξία όταν είναι ελεύθερη επιλογή, όχι όταν γίνεται αυτονόητη υποχρέωση. Το να θέτουμε όρια δεν είναι εγωισμός, αλλά μορφή αυτοσεβασμού.
Μερικές πρακτικές κινήσεις:
Να μάθουμε να λέμε “όχι” χωρίς ενοχές.
Να αξιολογούμε ποιοι άνθρωποι ανταποδίδουν τη φροντίδα μας.
Να διεκδικούμε δίκαιες συνθήκες στον χώρο εργασίας.
Όταν κάποιος αρχίζει να προστατεύει τον εαυτό του, μπορεί να χάσει σχέσεις που βασίζονταν αποκλειστικά στην ανισορροπία. Αυτό είναι επώδυνο, αλλά και λυτρωτικό. Οι πραγματικές σχέσεις – προσωπικές ή επαγγελματικές – αντέχουν και σέβονται τα όρια.
Η καλοσύνη δεν χρειάζεται να χαθεί. Χρειάζεται μόνο να σταθεί πάνω σε γερά θεμέλια, ώστε να μην γίνεται παγίδα, αλλά επιλογή.
Διαβάστε επίσης: Τα στάδια του πένθους: Τελικά ηρεμείς ποτέ;
