Υπάρχουν δύο τρόποι να αντιμετωπίσεις τις πολιτικές εξελίξεις της εποχής μας: είτε να εξοργιστείς, είτε να γελάσεις. Κάποια στιγμή, όλοι μας έχουμε περάσει τη φάση όπου οι αποφάσεις των πολιτικών μας έκαναν να βράζουμε από θυμό. Βλέπεις νομοσχέδια να περνούν χωρίς κανένα ίχνος λογικής, υποσχέσεις να δίνονται με το αλαζονικό θράσος του ψεύτη που ξέρει πως κανείς δεν θα τον τιμωρήσει, και αισθάνεσαι την ανάγκη να αντιδράσεις. Όμως, υπάρχει ένα σημείο καμπής – μια στιγμή όπου η πολιτική πραγματικότητα γίνεται τόσο παράλογη, που δεν μπορείς να κάνεις τίποτε άλλο παρά να γελάσεις. Κάπου εκεί, η πολιτική μεταμορφώνεται από δραματικό έργο σε κωμωδία.
Η κατάσταση θυμίζει μια σουρεαλιστική παράσταση όπου οι πρωταγωνιστές της, οι πολιτικοί μας, εκτελούν τους ρόλους τους με μια δόση υπερβολής που παραπέμπει σε θεατρική επιθεώρηση. Σαν να βλέπεις έναν συνδυασμό του Καραγκιόζη με ταινία των Monty Python, με πολιτικούς που συνεχίζουν να χορεύουν στον ρυθμό της εξουσίας τους, παρά τα τραγικά τους λάθη.
Ποιος θα πίστευε ότι οι ίδιοι άνθρωποι που υποσχέθηκαν ανάπτυξη και κοινωνική δικαιοσύνη, σε μια κωμικοτραγική στροφή, θα κατέληγαν να φτιάχνουν μια πολιτική φάρσα όπου οι πολίτες αντιμετωπίζονται ως κομπάρσοι στη δική τους χώρα; Ποιος θα φανταζόταν ότι τα σκάνδαλα, οι επιδόσεις σε ρουσφέτια και οι ανόητες δηλώσεις θα γίνονταν η καθημερινή μας πραγματικότητα;
Η ίδια η δομή της πολιτικής σκηνής είναι ένα καλοστημένο σκετσάκι. Παρατηρείστε τους πολιτικούς να διαπραγματεύονται σαν να είναι στα παρασκήνια μιας θεατρικής παραγωγής. Αποφεύγουν την πραγματικότητα με την ίδια δεξιοτεχνία που ένας ηθοποιός αποφεύγει τη λήθη του κοινού. Υποσχέσεις για φοροαπαλλαγές, ανάπτυξη, μείωση της ανεργίας, και άλλα κλασικά “αστεία” βγαίνουν από το στόμα τους με την άνεση ενός γελωτοποιού που γνωρίζει πως δεν έχει συνέπειες. Κάθε φορά που εμφανίζονται στην τηλεόραση για να ανακοινώσουν τα “μεγάλα σχέδια” τους, νιώθεις ότι παρακολουθείς ένα ατέρμονο επεισόδιο πολιτικής επιθεώρησης. Απλώς έχεις την ατυχία να ζεις μέσα στην παράσταση.
Και εκεί που κάποτε θα σε έπιανε η οργή, πλέον σου έρχεται να γελάσεις. Το γελοίο των αποφάσεων ξεπερνά κάθε λογική: νομοθετήματα που μοιάζουν να γράφτηκαν από συγγραφέα κωμωδιών και πολιτικές παρεμβάσεις που θυμίζουν άγαρμπη φάρσα. Πόσες φορές έχουμε δει ηγεσίες να “αγωνίζονται” για τα συμφέροντα του λαού, ενώ πίσω από τις κουρτίνες, τα συμφέροντα τους επικρατούν; Πόσες φορές έχουμε ακούσει υποσχέσεις για αλλαγή και πρόοδο, μόνο για να καταλήξουμε πάλι στην ίδια βαλτώδη κατάσταση, σαν να έχουμε παγιδευτεί σε ένα αστείο που δεν λέει να τελειώσει;
Η κωμωδία της πολιτικής δεν αφορά μόνο την αφέλεια ή τον κυνισμό των αποφάσεων, αλλά και την απελπισία με την οποία προσπαθούν να καλύψουν την ανικανότητά τους. Υπάρχουν στιγμές όπου οι πολιτικοί μοιάζουν να νομίζουν ότι οι πολίτες δεν έχουν μνήμη. Ξεχνούν γρήγορα τα λάθη τους, αδιαφορούν για τις καταστροφικές συνέπειες των πράξεών τους και συνεχίζουν αμέριμνοι, σαν κακοί ηθοποιοί που αδυνατούν να καταλάβουν ότι το κοινό τους γελάει εις βάρος τους.
Η κωμωδία εδώ είναι διπλή: από τη μία η αδυναμία των πολιτικών να είναι σοβαροί, και από την άλλη, η προσπάθειά μας να τους πάρουμε στα σοβαρά. Όταν βλέπεις τους ίδιους ανθρώπους που υποσχέθηκαν την απόλυτη διαφάνεια να εμπλέκονται σε σκάνδαλα, όταν ακούς πολιτικούς να διατυπώνουν ανερυθρίαστα εξωφρενικές δικαιολογίες για τα λάθη τους, τότε δεν μένει τίποτα άλλο παρά να γελάσεις.
Η αλήθεια είναι πως η πολιτική έχει γίνει ένα απέραντο θέατρο του παραλόγου. Ειδικά στην εποχή μας, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να δίνουν σε όλους βήμα, οι πολιτικές δηλώσεις και οι αποφάσεις σχολιάζονται και παραμορφώνονται με τρόπο που τις κάνει να μοιάζουν με κωμικά σκετσάκια. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου η πιο σοβαρή κριτική έρχεται μέσα από τη σάτιρα. Εκπομπές, σκιτσογράφοι, stand-up comedians αναλαμβάνουν πλέον το έργο της πολιτικής ανάλυσης με τρόπο που καταφέρνει να είναι πιο εύστοχος από τις μακροσκελείς αναλύσεις των ειδικών.
Και ίσως αυτή η στροφή στην κωμωδία να είναι τελικά ένα είδος λύτρωσης. Γιατί αν δεν γελάσεις, τότε θα τρελαθείς. Το γέλιο είναι ένας τρόπος να αντέξεις την παράνοια που μας περιβάλλει. Είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίσεις τη θλιβερή πραγματικότητα χωρίς να καταρρεύσεις ψυχικά. Είναι η μόνη διέξοδος όταν κάθε λογική έχει χαθεί.
Όμως, το γέλιο αυτό έχει και μια πικρή γεύση. Γιατί, στο τέλος της ημέρας, ακόμα κι αν γελάμε με τις ανούσιες αποφάσεις και τα γελοία σκάνδαλα, η πραγματικότητα δεν αλλάζει. Η κωμωδία μπορεί να μας προσφέρει προσωρινή ανακούφιση, αλλά δεν μπορεί να διορθώσει τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα. Και όσο πιο πολύ γελάμε, τόσο περισσότερο καταλαβαίνουμε ότι η κωμωδία αυτή δεν είναι αστεία – είναι τραγωδία.
Διαβάστε επίσης: 7 τηλεοπτικά πολιτικά δράματα που αξίζει να παρακολουθήσεις
