Στις 11 Νοεμβρίου του 1821 γεννήθηκε στην Μόσχα ο σπουδαίος συγγραφέας Φίοντορ Ντοστογιέφσκι, ένας ιδιοφυής άνθρωπος και ένας από τους σημαντικότερους ψυχογράφους, το έργο του οποίου αποτελεί ορόσημο στην παγκόσμια λογοτεχνία.
Η Φίοντορ μεγάλωσε μέσα σε μια μεσοαστική οικογένεια. Ο πατέρας του, ευγενής πρώτης γενιάς, ήταν στρατιωτικός χειρουργός με τάσεις αλκοολισμού και έντονες εναλλαγές διάθεσης, ενώ η μητέρα του ήταν μια τρυφερή φυσιογνωμία στην οποία ο Φίοντορ είχε τρομερή αδυναμία. Μετά τον θάνατο της μητέρας του οδηγείται μαζί με τον αδερφό του σε οικοτροφείο. Σε νεαρή ηλικία αποφασίζει να φοιτήσει στην Στρατιωτική Ακαδημία Μηχανικών, στην Αγία Πετρούπολη.
© Hulton Archive / Getty Images / Ideal Image
Το 1844 παίρνει την αποφάση να ζήσει από την πένα του με την πρώτη του δουλειά να είναι η μετάφραση του μυθιστορήματος “Ευγενία Γκράντε” του Γάλλου λογοτέχνη Ονορέ ντε Μπαλζάκ.
Η συγγραφική του καριέρα ξεκίνησε με το έργο “Ο Φτωχόκοσμος” το οποίο αποσπά καλές κριτικές. Το 1849 στοχοποιείται και φυλακίζεται με την πρόφαση ότι συμμετείχε στην συνωμοσία για την ανατροπή του Τσάρου Νικόλαου του Α’. Η αρχική τιμωρία ήταν ο θάνατος, αλλά τελευταία στιγμή ανετράπη και αντ’ αυτού οδηγείται στη Σιβηρία για καταναγκαστικά έργα. Εκεί περνά τέσσερα μαρτυρικά χρόνια γεμάτα εξευτελισμούς. Το 1854 ξεκινά το δεύτερο μέρος της ποινής του στα βάθη της Σιβηρίας, όπου εκεί γνωρίζει την πρόσφατα χήρα Μαρία Ισάγιεβα, την οποία ερωτεύεται και αργότερα παντρεύεται. Οι εμπειρίες του από τη Σιβηρία θα αποτελέσουν εφαλτήριο δύναμη για τη συγγραφή του έργου “Το Σπίτι των Νεκρών” (1862).
Βαθιά θρησκευόμενος και συντηρητικός στέκεται σκεπτικός στα ευρωπαϊκά φιλοσοφικά ρεύματα. Το 1859 εκδίδει με τον αδερφό του δύο περιοδικά, τα οποία, όμως, δεν σημείωσαν επιτυχία με αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος. Ο μόνος τρόπος για να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η συγγραφή. Την ίδια περίοδο εκδηλώθηκε το σχεδόν νοσηρό του πάθος για τα τυχερά παιχνίδια, που τον έφερε στο χείλος της υλικής και της σωματικής καταστροφής. Το 1864 αποδεικνύεται μια δύσκολη χρονιά, καθώς χάνει τη γυναίκα του και τον αδερφό του από φυματίωση. Από το 1866 έως το 1869 εκδίδονται τα αριστουργηματικά “Έγκλημα και Τιμωρία”, “Ο Ηλίθιος” και “Ο Παίκτης”. Καθώς η φήμη του μεγαλώνει σταδιακά στη Ρωσία, γνωρίζει την ‘Αννα Γρηγόριεβνα, την οποία παντρεύεται και μαζί της αναχωρεί για την Ευρώπη. To 1870-71 ακολουθούν οι “Δαιμονισμένοι” και το 1879 κυκλοφορεί το “Αδερφοί Καραμαζώφ”, έργο που πολλοί χαρακτηρίζουν ως το αριστούργημα του.
Καθώς μεγαλώνει, οι επιληπτικές του κρίσεις γίνονται όλο και πιο έντονες, με αποτέλεσμα το 1881 να γράφεται το τέλος του Φιόντορ Μιχάηλοβιτς Ντοστογιέφσκι, ο οποίος πεθαίνει σε ηλικία 60 ετών. Στην κηδεία του “εθνικού λογοτεχνικού ήρωα” παρευρέθηκαν 40.000 άνθρωποι.
Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών και τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε παραπάνω από 170 γλώσσες. Ο Ντοστογιέφσκι επηρέασε πλήθος συγγραφέων και φιλοσόφων, από τον Άντον Τσέχωφ και τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ μέχρι τον Φρίντριχ Νίτσε και τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ.
Αποφθέγματα
-“Όταν σταματάς να διαβάζεις βιβλία, παύεις να σκέφτεσαι.”
-“Η ευτυχία δεν βρίσκεται στον περιορισμό αλλά στον έλεγχο το εαυτού σου.”
-“Τίποτα πιο δύσκολο από την ευθύτητα και τίποτα πιο εύκολο από την κολακεία.”
-“Είναι καλύτερο να είσαι δυστυχισμένος και να γνωρίζεις το χειρότερο, παρά να είσαι ευτυχισμένος στον παράδεισο των ηλιθίων.”
-“Χωρίς Θεό, όλα επιτρέπονται.”
-“Σε μια καρδιά που αγαπά πραγματικά ή η ζήλια θα σκοτώσει την αγάπη ή η αγάπη θα σκοτώσει την ζήλια.”
-“Οι μεγάλοι δεν ξέρουν ότι ένα παιδί μπορεί να δώσει μια πολύ καλή συμβουλή ακόμη και για την πιο σοβαρή περίπτωση.”
-“Πολλές δυστυχίες έχουν έρθει στον κόσμο από παρεξηγήσεις και από πράγματα που δεν ειπώθηκαν.”
-“Ένας άνθρωπος με αυτογνωσία μπορεί να σέβεται, έστω και ελάχιστα, τον εαυτό του;”
-“Η εξουσία δίνεται μόνο σε αυτούς που τολμούν και σκύβουν για να την πάρουν. Μόνο ένα πράγμα έχει σημασία: να είσαι ικανός για να τολμήσεις.”
-“Το να λες ψέματα είναι ένα υπέροχο πράγμα επειδή σε οδηγεί στην αλήθεια.”
-“Νομίζω πως ο καλύτερος ορισμός για τον άνθρωπο είναι το αγνώμον δίποδο.”
-“Δεν χρειάζεται πολύ για να καταστρέψεις έναν άνθρωπο. Το μόνο που χρειάζεται είναι να τον πείσεις ότι η δουλειά που κάνει στερείται εντελώς και αναμφισβήτητα κάθε χρησιμότητα και νόημα.”
-“Οι άνθρωποι μερικές φορές μιλάνε για θηριώδη κακία αλλά αυτό είναι μεγάλη αδικία για τα θηρία. Ένα θηρίο δεν μπορεί ποτέ να είναι τόσο κακό όσο ο άνθρωπος, τόσο επιδέξια κακό.”
-“Κανείς πρέπει να μιλά ανοιχτά με τους άλλους ώστε να αποκαλύπτει τις σκέψεις του μέσα από το πρόσωπο του, που δείχνει την ανησυχία που κρύβει η καρδιά του. Μια λέξη που λέγεται με πειθώ, με απόλυτη ειλικρίνεια και χωρίς κανένα δισταγμό, ενώ κοιτάς τον άλλον μέσα στα μάτια σημαίνει πολλά περισσότερα από ότι πολλές σελίδες από ένα βιβλίο.”
-“Μην γεμίζεις την μνήμη σου με όλες εκείνες τις φορές που αισθάνθηκες να σε προσβάλλουν. Ίσως καταλήξεις να μην έχεις χώρο για τις υπέροχες στιγμές που πέρασες.”
-“Ένας άνθρωπος που ξέρει πως να αγκαλιάσει έναν άλλον, είναι καλός άνθρωπος.”
-“Η ψυχή γιατρεύεται όταν είσαι κοντά σε παιδιά.”
-“Η σιωπή είναι πάντα όμορφη και το σιωπηλό πρόσωπο είναι πάντα όμορφο από αυτό που μιλάει.”
-“Θέλω να μιλήσω για όλα με ένα τουλάχιστον πρόσωπο όπως μιλάω για τα πράγματα με τον εαυτό μου.”
Διαβάστε επίσης: 15 μαθήματα ζωής από τον Νομπελίστα Ιρλανδό συγγραφέα Σάμιουελ Μπέκετ